in zo verre relevant voor genealogie Van Keulen - Polman

1970 - 1979


In de geschiedenis ligt de nadruk doorgaans op machtige mensen. In www.liemershistorie.nl vooral aandacht voor de geschiedenis van gewone mensen, hun zwoegen voor een menswaardig bestaan want de overgrote meerderheid van de bevolking heeft tot halverwege de 20e eeuw doorgaans op de rand van een bestaansminimum geleefd waarbij misoogsten, ziekten, oorlogen en (natuur)rampen kwellingen zijn die de mensen bij voortduring hard hebben getroffen. Indrukwekkend is hoe velen onder moeilijke omstandigheden toch het hoofd boven water hebben kunnen houden.


1970      A.G. (Toon) van Dalen (1902 - 1987), vele jaren onderwijzer in Westervoort en later ereburger van deze plaats, auteur van zeer veel publicaties betreffende de regionale historie, ontvangt de Turmac-Liemers-prijs. 

Toon van Dalen die de geschiedenis van de Liemers met ongelooflijk veel ambitie en gedegenheid heeft beoefend, ontvangt in 1970 de Turmac-Liemers-prijs uit handen van de vermaarde Nijmeegse historicus Prof. L.J. Rogier. 

Toon wordt op 1 november 1902 te Arnhem geboren als zoon van een timmerman. Hij wordt onderwijzer, maar heeft daarnaast grote belangstelling voor geschiedenis. Hij is vele jaren werkzaam als onderwijzer aan een Westervoortse school.
Op 15 september 1987 komt een einde aan het leven van Toon van Dalen, de kleine man die zich in de geschiedenis van de streek een grote naam heeft verworven. Velen beschouwen Van Dalen als de beste kenner van de Liemerse geschiedenis.

  

1970    De sigarettenfabriek Turmac in Zevenaar neemt de eerste gastarbeiders (Spanjaarden) in dienst. Ze worden gehuisvest in "Huis Rijck", voorheen de woning van notaris Hazewinkel en in 1970 door de Turmac aangekocht. Enkele jaren later, in 1973, bedraagt het totaal aantal Spanjaarden in dienst van de Turmac reeds 78 (16% van het personeel).

1970     Paus Paulus VI voert een nieuwe Romeinse kalender in; veel heiligenfeesten worden afgeschaft. In de Liemers behoren de tot dan toe algemeen geaccepteerde feestdagen, zoals 1 november (Feest van Allerheiligen) en 15 augustus (Feest van Maria Hemelvaart), tot het verleden.

1970     De Didamse boterfabriek, in 1891 geopend als eerste cooperatieve boterfabriek buiten Friesland, wordt gesloten.
De medewerkers van de Didamse boterfabriek omstreeks 1930
Staand v.l.n.r.: N. Wigman, H. Jansen, F. Bolder, W. Hageman, Vennegoor (directeur), J. Kobesen, J. Jansen, G. Visser en J. Horsting.
Gehurkt v.l.n.r.: H. Stienesen, G. Horsting, P. van Haren en J. Peters.		  


1971    In Zevenaar-Stad vinden de jaarlijkse processies voor het laatst plaats. Hiermee komt een eind aan een vele eeuwen oude traditie daterend uit de tijd dat Zevenaar tot Pruissen behoorde. Oud-Zevenaar houdt de traditie wel in stand. Hier vindt de jaarlijkse processie nog ieder jaar plaats op de laatste zondag voor 24 juni (St. Jan). Zevenaar-Stad kende jaarlijks twee processies: de eerste half juni, de zogenaamde Sacramentsprocessie en de tweede processie op kermiszondag (de eerste zondag na Petrus en Paulus, 29 juni). Het was traditie dat direct na de binnenkomst van de processie het kermisfeest losbarstte.

Aan de vlaggenstok is duidelijk te zien, dat deze foto is gemaakt op een processiedag; op de processiedag werden langs de gehele route om de 10 meter dergelijke stokken met houder geplaatst. Aan iedere stok werd een vlag in de pauselijke kleuren (geel / wit) gehangen.
Op deze foto Christiaan van Keulen (opa van Sam, Simon en Sjef van Keulen), 17 maanden oud op kermiszondag 1947, in de Grietsestraat ter hoogte van het huis van de familie Polman.

 

   

1971   In Zevenaar gaat de Vrije Academie, waar amateurs creatieve cursussen kunnen volgen, van start. 
Medeoprichter en latere directeur van de Vrije Academie is kunstenaar en schilder Tonny Ros. Bekende schilderijen van hem zijn o.a: "Hippies in Amsterdam" en "Visverkoopster". In 1952 ontvangt hij de Willinck van Collenprijs en in 1956 de N.O.C.-prijs ter gelegenheid van de Olympische Spelen in het Australische Melbourne. Werk van Tonny Ros bevindt zich onder andere in het Stedelijk Museum in Amsterdam en het Callaghermuseum in New York.
 


"Visverkoopster" (Tonny Ros)


1971   Van de hand van de Westervoortse streekhistoricus A. (Toon) G. van Dalen (1902 - 1987) verschijnt bij de Haagse uitgeverij Nijgh & Van Ditmar het boek "Gelderse historie in de Liemers". Het boek beschrijft, zoals de titel al aangeeft, de geschiedenis van Gelderland in zoverre het de Liemers betreft.


De omslag van het boek "Geldere historie in de Liemers" waarop een fragment van de kaart van Christiaan 's-Grooten uit 1573 is afgebeeld


1971     Op zaterdag 27 november 1971 overlijdt "geheel overgegeven aan God, zijn Vader" Eduard W.C. Frank (1888 - 1971), van 1946 tot 1962 pastoor van de R.K. Andreasparochie in Zevenaar en tevens deken van het dekenaat van 1946 tot 1965. 
De op 22 januari 1888 in Groenlo geboren Eduard Frank wordt op 15 augustus 1911, in deze tijd de feestdag van Maria Hemelvaart, priester gewijd waarna hij achtereenvolgens als zodanig werkt in Buren, Amersfoort, Culemborg (tevens als leraar aan het seminarie), Heerenveen en Zevenaar. 
 


 Op de receptie t.g.v. de viering van zijn 60-jarig priesterjubileum wordt deken Frank gefeliciteerd door Haring de Wolff (1902 - 1975) en zijn vrouw Johanna Engelina Wierdsma (1902 -1981).
Eduard Frank is de laatste deken in een "Rijk Rooms Leven", een periode waarin de invloed van de R.K. kerk op het gebeuren in de Liemers zeer groot is. Het leven dat deken Frank heeft geleid is alom geroemd om zijn eenvoud, bekwaamheid en integriteit.

 

1971   Door de firma Bruggenbouw Kloos in Kinderdijk wordt een nieuwe brug over de IJssel gebouwd, die op spectaculaire wijze over het water naar Westervoort wordt vervoerd, waar vervolgens plaatsing plaatsvindt (onderstaande afbeeldingen). Het is de brug die ook nog in onze huidige tijd Westervoort met Arnhem verbindt.


1972    Het Berghoofdse veer tussen Oud-Zevenaar en Pannerden wordt na vele eeuwen door de komst van een brug overbodig. De Berghoofdse veerpont is een van de laatste veren in Nederland, die met de hand over het water wordt getrokken. Het veer dankt haar naam aan de Heerlijkheid Bergh, omdat Pannerden tot het begin van de 19e-eeuw een heerlijkheid van Bergh is.

  

Het Berghoofdse veer tussen Zevenaar en Pannerden heeft ongeveer driehonderd jaar gevaren: Van voor 1700 tot 1972. 

 



1972    De moedige Beekse verzetsstrijder Wim Moorman (1925 - 1945), die kort voor de bevrijding door de Duitsers is terechtgesteld, wordt op het Ereveld Loenen herbegraven. Ondanks zijn jonge leeftijd, hij wordt slechts 19 jaar, heeft Wim Moorman vele honderden, vaak uiterst riskante, verzetsdaden verricht.

 


Wim Moorman in 1972 herbegraven in Loenen
graf 339, vak D

1972    De eeuwenoude monumentale boerderij "De Boswaai" in Herwen wordt gesloopt voor de aanleg van de Batavenweg, de weg van Herwen naar Lobith en Tolkamer. In de periode na de Reformatie, waarin de uitoefening van de katholieke godsdienst verboden is geweest, hebben op "De Boswaai" regelmatig in het geheim godsdienstige bijeenkomsten plaatsgevonden.
Een jaar na de afbraak wordt in 1973 op enige honderden meters afstand een nieuwe boerderij "De Boswaai" gebouwd.

1972    De gemeente Herwen en Aerdt, waartoe ook Lobith en Tolkamer in deze tijd behoren, viert dat het precies 750 jaar geleden is dat bij de rivierscheiding van Waal en Neder-Rijn een tol wordt gevestigd. In 1222 verplaatst de graaf van Gelre zijn riviertol van Arnhem naar Lobith. Tijdens een feestweek, in de laatste week van augustus 1972, is in Huis Aerdt een historische tentoonstelling ingericht over de gemeente Herwen en Aerdt.

1972     Op woensdag 2 augustus 1972 wordt onder enorme belangstelling in de grafkapel op het kerkhof aan de Arnhemseweg in Zevenaar bijgezet Jonkheer Antoon Jan Marie van Nispen tot Pannerden, zoon van de burgemeester van Didam en later van Zevenaar. Jan Marie, "Buurt" genoemd, geboren op 17 juni 1914 in Didam, telg uit een katholiek Liemers regentengeslacht, heeft in zijn leven de Liemserse historie steeds een warm hart toegedragen. Op het ministerie van Algemene Zaken heeft hij vele jaren een invloedrijke positie bekleed als adviseur en vertrouwenspersoonn van vele minister-presidenten, waaronder Drees. Vele jaarlijkse troonreden zijn voor een belangrijk deel door hem tot stand gekomen. Wanneer hij tien dagen na de val van het eerste kabinet Biesheuvel op 58-jarige leeftijd overlijdt, heeft hij in 26 jaar negen minister-preidenten gediend. 
 


  A.J.M van Nispen (1914 - 1972)

1973     In 1973 vestigt het echtpaar Peter en Rina Cocu zich met hun driejarige zoon Phillip in Zevenaar, waar ze tot 1986 blijven wonen.  De eerste jaren van de voetballoopbaan van Philip spelen zich af bij de pupillen van de Zevenaarse voetbalvereniging DCS, waar zijn vader keeper van het eerste elftal en later trainer is en zijn moeder leidster bij de pupillen.
In latere jaren wordt Phillip een befaamd voetballer en voetbaltrainer. Als speler staat hij het grootste deel van zijn loopbaan onder contract bij PSV, Vitesse en FC Barcelona. Daarnaast speelt hij meer dan honderd wedstrijden in het Nederlands Elftal. Zijn leiderschap en overzicht alsmede zijn passing zijn kenmerkend. Hij beeindigt zijn voetballoopbaan in 2008. In 2013 wordt hij hoofdcoach bij PSV. Dit blijft hij tot 2018. 
 


 Phillip Cocu (2016)

1973     Op zaterdag 7 april 1973 is het exact vierhonderd jaar geleden dat Andreas Masius (1514 - 1573) in zijn huis in Ooy is overleden. 
Masius geldt als een van de allerbelangrijkste geleerden van de 16e eeuw. Naast zijn moedertaal beheerst hij maar liefst tien talen en is hij bovendien een autoriteit op het gebied van rechtsgeleerdheid, geschiedenis en aardrijkskunde. Hij is enige tijd de belangrijkste raadgever van keizer Karel V. Later is hij ook onderhandelaar met de Spaanse bevelhebber in de Nederlanden, de hertog van Alva. Voorts heeft  hij meegewerkt aan de wereldberoemde uitgave van de Koninklijke Biblia Polyglotta. In 1555 krijgt hij van de paus toestemming om de universiteit van Duisburg te stichten. Omstreeks 1558 doet hij afstand van zijn priesterschap, treedt in het huwelijk en vestigt zich met zijn echtgenote in het huis van zijn schoonouders in Zevenaar. Korte tijd later gaat het paar wonen op een aangekochte boerderij in Ooy. De periode in Ooy beschouwt hij als een zeer gelukkige waar echter een eind aankomt als hij ernstig ziek wordt en op dinsdag 7 april 1573 overlijdt. Masius wordt in de Andreaskerk in Zevenaar begraven. Doordat deze kerk in 1602 door een brand grotendeels verwoest wordt, is van zijn graf in onze tijd niets meer te vinden. Na zijn dood raakt Masius in de Liemers in de vergetelheid. Pas ruim vierhonderd jaar na zijn dood wordt in het stadshart van Zevenaar een plein naar deze grote geleerde genoemd en in 2015 verschijnt van de hand van Ernest Stender de boeiende uitgave "De Wereld van Andreas Masius" waaraan de auteur vier jaar gewerkt heeft.

 

1973    Op 3 december verwelkomt Zevenaar haar 25.000ste inwoner.

1974    Na 20 jaar, vanaf 1954, hoofd van de Maria Regina-school in Zevenaar te zijn geweest, gaat A.G.M. (Louis) van Keulen (1912 - 2001), overgrootvader van Sam, Simon en Sjef van Keulen met pensioen.

 


Klas 6 van de Maria Reginaschool in 1962 met o.a. het schoolhoofd Louis van Keulen (1), onderwijzeres mevr. Grimmelikhuizen (2) en Willie van Keulen (3)

1974    Op 26 april wordt  het regionale weekblad De Liemers Lantaern (voorheen Wahalto), sedert 1948 in handen van A.J.M. Akkermans, voor de laatste keer door deze Zevenaarse uitgever gedrukt. Het blad wordt overgenomen door uitgeversmaatschappij De Gelderlander, die het weekblad later weer zal verkopen aan krantenuitgeverij Wegener.

 


Op deze foto, gemaakt op 8 mei 1962 bij gelegenheid van de opening van het nieuwe station in Zevenaar, diverse schrijvende journalisten w.o. geheel links A.J.M Akkermans (1914 - 2005)

 

1974    Er komt een eind aan de wekelijkse varkensmarkt in Didam. Vanaf de opening van de markthal op 2 april 1951 heeft deze daar plaatsgevonden. De wekelijkse warenmarkt blijft gewoon plaatsvinden.

 


                       Markthal in Didam kort na de opening in 1951

 

1974    De Historische Kring Westervoort wordt opgericht. Belangrijke initiatiefnemer is de Westervoortse dichter - tekenaar - illustrator - streekhistoricus Harrie Kemperman (1933 - 2017). 

 

 

1975    Uit de Oud-Zevenaarse St. Martinuskerk wordt in de zomer van 1975 een zeer waardevol Mariabeeld, een albasten pieta, gestolen. Eeuwenlang was de Martinuskerk een bedevaartskerk, waarbij dit Mariabeeld een belangrijke trekpleister was voor de vele pelgrims. Hoe het Mariabeeld in de Oud-Zevenaarse kerk kwam, is niet met zekerheid bekend, maar een lezing is dat de streekridder, Johan van de Loo, het beeld heeft gekregen van de Paus toen hij omstreeks 1450 naar het Heilige Land reisde en op de terugweg Rome aandeed. De ridder zou het beeld aan de kerk hebben geschonken.

 

Eeuwenlang heeft de St.Martinuskerk als bedevaartskerk gediend, waarbij de grote trekpleister het Mariabeeld was. Volgens de overlevering hebben bij dit beeld vele wonderen plaatsgevonden.

Het gestolen beeld stelt Maria als de Moeder van Smarten met het dode lichaam van Jezus voor.   

In de nis, waar tot 1975 het kostbare Mariabeeld stond, bevindt zich inmiddels een replica van het beeld, dat pastoor G.J. Scholten in zijn bezit had en aan de kerk heeft geschonken. (G.J. Scholten was pastoor van deze kerk in de periode 1964 - 1990).

 

1975     Op donderdagmiddag 28 augustus verwoest een felle brand het voormalig juvenaatklooster aan de Babberichseweg in Zevenaar. De brand van het enorme pand, dat in deze tijd dienst doet als scholencomplex, wordt bestreden door de brandweercorpsen van Zevenaar, Arnhem en Didam. De schade bedraagt vele miljoenen guldens. 
 


Juvenaat aan de Babberichseweg in Zevenaar (1942)

 

1976    In 1976 is het exact een eeuw geleden dat Jan van Keulen (1876-1952) en Anna Jurrius (1876-1942), over-overgrootouders van Sam, Simon en Sjef van Keulen, zijn geboren. 
Jan en Anna zijn voor hun huwelijk vele jaren buurkinderen. Ze wonen schuin tegenover elkaar, Anna op boerderij Poeldijk en Jan op boerderij Hagemans Hof.  
. 


Jan en Anna van Keulen - Jurrius groeien op in een
Duiven, dat in niets lijkt op het Duiven van onze tijd.
Van een arm agrarisch dorpje is Duiven veranderd in een
welvarende provinciestad. Waar zouden ze gelukkiger
geweest zijn in het Duiven van deze tijd of het
Duiven van hun jeugd?        


 

1976    De St. Andreaskerk in Zevenaar wordt op de lijst van beschermde Rijksmonumenten geplaatst.


Zevenaar R.K. Andreaskerk    

 
1976     Westervoort viert haar 1250-jarig bestaan. In het jaar 726 wordt de nederzetting Westervoort voor het eerst in schriftelijke bronnen vermeld. 


  Gedenkpenning 1250-jarig bestaan Westervoort

1976    Op 19 augustus komt in Zevenaar op bijna 90-jarige leeftijd een eind aan het leven van Maria (Marie) Antonia Johanna Jansen (1887 - 1976),  over-overgrootmoeder van Sam, Simon en Sjef van Keulen. 
Haar hele leven heeft zij op drie plaatsen in Zevenaar gewoond:  Vanaf haar geboorte tot haar huwelijk in huize (cafe / boerderij) "Buitenlust" op het Zevenaarse Grieth; na het huwelijk op 21 juni 1911 met Christiaan Polman bijna een halve eeuw in de Grietsestraat (nr 72) en vanaf april 1960 tot haar dood in de Wilhelminalaan (nr 4).


Marie Jansen, 19 jaar in 1906

 

1977    In  Zevenaar gaat gemeentesecretaris G.B.W. Polman (1912-2004) met pensioen.























De heer P.H.A. de Groen, nestor van de Zevenaarse gemeenteraad, en zijn echtgenote nemen op 27 april 1977 afscheid van gemeentesecretaris Polman en zijn echtgenote Jo Polman-Maas (links). De heer Polman is gemeentesecretaris geweest vanaf 1953 toen hij de heer A. van der Heijden opvolgde.

 

1977    Terugkerend met zijn vrouw, op zondag 21 augustus 1977, van een bedevaart naar Kevelaer, wordt de in de Liemers bekende Didammer Nol Tinneveld (1907 - 1977) getroffen door een hartaanval. Zijn auto botst als gevolg hiervan in Elten tegen een boom. Tinneveld overlijdt dezelfde dag, zijn vrouw Do Bouwmans overlijdt dinsdag 13 september 1977. Zij worden begraven op het R.K. kerkhof in Didam. 
Bijna dertig jaar na zijn dood wordt Nol Tinneveld in 2006 vanwege zijn grote verdiensten voor de lokale en regionale samenleving gekozen tot "Didammer van de 20e eeuw". 
 
 
 R.K. kerkhof Didam (juni 2014). Laatste rustplaats van Nol Tinneveld en zijn echtgenote Do Bouwmans met de spreuk: Soli Deo Gloria (Alleen aan God de eer)

1977     De Utrechtse kardinaal Willbrands (1909 - 2006) wijdt op op 11 december de nieuwe R.K. Martinuskerk in Didam in.

1978    Bij de enkelsporige IJsselbrug in Westervoort vindt op 28 februari een treinbotsing plaats. Er valt 1 dode en het aantal gewonden bedraagt 25. De machinist van de dieseltrein van Arnhem naar Winterswijk ziet het stopsein te laat en botst op de Trans Europe Express (T.E.E.), die vanuit Munchen op weg is naar Amsterdam.  Al eerder, in 1964, heeft op dezelfde brug ook een ernstige treinbotsing plaatsgevonden. Pas in 1984 wordt het baanvak dubbelsporig. 
In het midden van de 19e eeuw is de IJsselbrug bij Westervoort een van de allereerste dubbelsporige bruggen in Nederland, maar nadat in de Tweede Wereldoorlog de brug is verwoest duurt het vervolgens bijna veertig jaar tot 1984 alvorens het drukke baanvak Arnhem-Westervoort weer dubbelsporig wordt.

1978    In februari start het provinciaal bestuur van Gelderland een wettelijke procedure voor de samenvoeging van de gemeenten Herwen en Aerdt en Pannerden. Herwen en Aerdt bestaande uit de dorpen Aerdt, Herwen, Lobith, Spijk en Tolkamer heeft 7850 inwoners. Pannerden met de gehuchten De Kijfwaard, Lobberden en Pannerdensche Waard heeft 2200 inwoners.

1979    Op zaterdag 1 september overlijdt in zijn woonplaats Zeist pastoor H. Brouwer (1915-1979). Halverwege de jaren vijftig wordt Brouwer kapelaan van de R.K. Andreasparochie in Zevenaar, waar hij in de jaren daarna een belangrijke rol vervult bij de realisatie van de dan te bouwen R.K. kerk op 't Grieth. In 1966 verlaat hij Zevenaar en wordt pastoor van de R.K. parochie in Zeist (Rozenstraat). 
Maria Koningin kerk in Zevenaar (omstreeks 1960)
In 2001 is deze kerk helaas afgebroken.
Pastoor Brouwer